Cà rốt là loại rau ăn củ có màu sắc đẹp, giàu dưỡng chất có lợi cho sức khỏe, chúng có nguồn gốc từ Hymalaya và ngày nay được gieo trồng khắp các nước Châu Á.
Hạt giống cà rốt dễ trồng, không tốn nhiều công chăm sóc, cho thu hoạch củ chỉ sau khoảng 3 tháng gieo trồng.
HẠT GIỐNG CÀ RỐT
Cà rốt là một loại thực phẩm quen thuộc với mọi người, mọi nhà, chúng không đơn thuần chỉ sử dụng làm rau ăn dinh dưỡng mà còn được ví như một vị thuốc dân gian hiệu quả và an toàn.
ĐẶC ĐIỂM CÀ RỐT
Cà rốt (tên tiếng Anh: Carrot) là loại cây rau ăn củ sống 1 hoặc 2 năm, thuộc họ hoa tán, thích hợp trồng ở vùng khí hậu mát. Cây có nguồn gốc từ Hymalaya thuộc nước Apganistari sau đó được đưa sang Iran, Ấn Độ. Ngày nay, cà rốt được gieo trồng khắp các nước Châu Á.
Hạt giống cà rốt trưởng thành có dạng thân cỏ, rễ trụ phình to lên thành củ chứa nhiều chất dự trữ; màu sắc, hình dạng và kích thước củ phụ thuộc vào giống. Cà rốt có lá kép lông chim mọc so le, không có lá kèm, gốc cuống phát triển thành bẹ.
Cụm hoa cà rốt hợp thành tán kép ở đầu cành, hoa ở giữa tán màu đỏ, các hoa ở phía ngoài màu trắng, cây thụ phấn chéo nhờ côn trùng. Quả bế, mỗi đôi gồm 2 nửa, hình trứng, có cạnh sắc. Hạt có vỏ gỗ và lớp lông cứng che phủ, màng vỏ hạt có tinh dầu.
THÀNH PHẦN VÀ CÔNG DỤNG CỦA CÀ RỐT
Trong 100g cà rốt trồng từ hạt giống có chứa đa dạng các thành phần có lợi cho cơ thể, gồm: nước 88,5%; protid 1,5; glucid 8,8%; cenlulose 1,2%; tro 0,8%. Cà rốt cũng chứa hàm lượng cao các vitamin như vitamin A (beta-caroten) 77%, Vitamin B1, B2, B3, B6, vitamin C và các chất khoáng như: canxi, sắt, magie, natri, kali, photpho, đồng, mangan,… Đường trong cà rốt chủ yếu là đường đơn, chiếm tới 50% tổng lượng đường có trong củ, là loại đường dễ bị oxy hóa dưới các enzym trong cơ thể.
Trong Đông y, củ cà rốt có vị cay, tính hơi ấm, có tác dụng kích thích tiêu hóa, hạ khí bổ trung. Hạt cà rốt có vị đắng cay, tính bình gíup sát trùng, tiêu tích.
KỸ THUẬT GIEO TRỒNG VÀ CHĂM SÓC HẠT GIỐNG CÀ RỐT
1.Chuẩn bị gieo trồng
- Hạt giống cà rốt thích hợp gieo trồng nơi vùng có khí hậu mát, mùa đông lạnh. Nhiệt độ phù hợp nhất cho sự sinh trưởng và phát triển của cây là 13 – 18 độ C. Nếu thời tiết trên 25 độ C cây sẽ sinh trưởng kém, các mạch gỗ trong củ phát triển mạnh, nhiều xơ và hàm lượng caroten thấp. Trời lạnh và rét thì cây sẽ cho củ to, chắc, năng suất cao và phẩm chất tốt.
-
Thời vụ gieo trồng hạt giống cà rốt tốt nhất là vào vụ chính (gieo tháng 9, thu hoạch từ tháng 11). Ngoài ra cũng có thể gieo vào vụ sớm (tháng 7,8) hoặc vụ muộn (tháng 12,1) nhưng năng suất sẽ không bằng vụ chính, cây phát triển chậm và phẩm chất kém hơn.
- Đất gieo hạt giống cà rốt nên chọn loại đất nhẹ, tầng canh tác dày, tơi xốp, nhiều mùn, giàu dinh dưỡng bởi đây là loại cây rau ăn củ, tốt nhất là đất cát pha giàu mùn, đất thịt nhẹ, đất bãi bồi ven sông, độ pH từ 6 – 6,8. Trước khi gieo hạt giống, cần cày bừa đất kỹ, nhặt sạch cỏ, lên luống rộng 1 – 1,2m, cao 20 – 25cm, rãnh rộng 25 – 30cm. Nơi trồng phải xa khu công nghiệp, bệnh viện, nghĩa trang; xa nguồn nước thải, chất thải; cách quốc lộ ít nhất là 100m
2.Gieo trồng hạt giống cà rốt
-
Hạt giống cà rốt có lớp lông cứng bao phủ nên khó thấm nước, do vậy trước khi gieo cần cho vào túi vải đập nhẹ, vò kỹ cho gãy hết các lông, sau đó trộn hạt với đất mùn tỷ lệ 1:1, cho vào chậu, tưới nước ẩm, đảo đều rồi đậy lại, sau 8 – 10 giờ lại tưới ẩm lần nữa, ủ thêm 1 – 2 ngày rồi mới đem gieo.
- Lượng hạt giống cà rốt cho 1 ha đất là 400 – 500g, sau gieo hạt thì dùng cào trang nhẹ đất phủ lên hạt (cào vài lượt cho đều), phủ thêm bên trên một lớp rạ mỏng và tưới ẩm hằng ngày cho đến khi hạt mọc mầm và lên cây con.
- Sau khoảng 7 – 15 ngày, hạt giống cà rốt sẽ mọc đều.
3.Chăm sóc cây cà rốt
-
Cà rốt trồng từ hạt giống cần nhiều nước nhưng không chịu được ngập úng. Sau gieo mỗi ngày tưới 1 lần vào sáng sớm, khi cây con đã mọc đều thì 3 – 4 ngày tưới một lần, duy trì độ ẩm đều đặn đến trước khi thu hoạch 10 ngày, cần chú ý đặc biệt ở giai đoạn củ để củ nhẵn, ít phân nhánh, mập đều. Lưu ý: sử dụng nước sạch để tưới và nhớ phá váng sau mỗi lần tưới để giúp cây mọc khỏe, củ lớn nhanh.
- Cây cà rốt cao khoảng 8 – 10cm thì tiến hành tỉa lần thứ nhất, bỏ những cây xấu, mọc chen nhau. Khi cây cao gần 15cm thì tỉa lần 2, khoảng cách hàng cách hàng 20cm, cây cách cây 10 – 12cm. Mật độ khoảng 330.000 – 420.000 cây/ha là hợp lý. Kết hợp xới xáo, làm cỏ.
- Bón phân cho cà rốt: lượng phân bón cho 1 ha như sau: 20-25 tấn phân chuồng đã hoai mục, 140-200 kg đạm tiêu chuẩn (sunfát), 200-250 kg lân super, 80-100 kg Kali sunfát.
+ Toàn bộ phân chuồng, phân lân dùng bón lót khi làm đất.
+ Bón thúc cho cà rốt sau khi đã tỉa và kết hợp vun xới lần hai bằng 2/3 lượng phân đạm và toàn bộ phân kali.
+ Bón thúc lần 2 cách lần 1 khoảng 30 ngày, sử dụng 1/3 lượng đạm. Có thể bón phân khô theo rạch hoặc hoà với nước, phân chuồng pha loãng để tưới thúc.
- Gieo trồng hạt giống cà rốt cần thường xuyên kiểm tra và phát hiện kịp thời sâu bệnh hại, thường gặp nhất là sâu xám, sâu khoang, rệp phá hại, đôi khi bị thối đen. Cách hữu hiệu nhất là bắt sâu bằng tay, nếu mật độ bị rệp cao thì dùng Trebon 10 EC 0,2% hoặc sherpa 25 EC phun với nồng độ 0,15%. Biện pháp tốt nhất vẫn là nên có chế độ canh tác hợp lý.
THU HOẠCH CÀ RỐT
Tùy theo giống mà thời gian từ khi hạt giống cà rốt nảy mầm đến khi thu hoạch ở khoảng 70 – 100 ngày. Thu hoạch khi cà rốt vừa tới độ: các lá dưới cây chuyển vàng, lá non ngừng sinh trưởng, vai củ tròn đều. Không nên thu hoạch quá muộn, củ sẽ xốp và nhiều xơ.
Nên thu hoạch vào ngày khô nắng, làm đất sạch, cắt bớt phần lá, chỉ để lại cuống dài 15 – 20cm, bó thành từng bó nhỏ 5 – 6 củ, xếp nhẹ vào sọt tre, khay nhựa….để dễ vận chuyển.
......................................................
